تفکر رایج درباره‌ی بازی‌های رایانه‌ای این است که همگی باعث ترویج خشونت می‌شوند و بر روی فرایند یادگیری کودکان تاثیرات منفی می‌گذارند. والدین هم معمولا علاقه‌ی چندانی به تهیه‌ی این بازی‌ها ندارند. و با وجود این‌که آگاهی‌شان از این بازی‌ها و رده‌بندی‌ و ویژگی‌های‌ آن‌ها بیش‌تر از فرزندان‌شان نیست، با بی‌میلی به تهیه و خرید آن‌ها اقدام می‌کنند. این در حالی است که والدین باید درباره‌ی جزئیات بازی‌هایی که فرزندان‌شان به آن‌ها علاقه دارند، کسب اطلاع کرده و از معایب و مزایای آن‌ها هم باخبر باشند. این جمله که «بازی‌های رایانه‌ای هیچ فایده‌ای ندارند و بچه‌ها نباید این بازی‌ها را انجام دهند» برای هیچ کودک و نوجوانی قابل پذیرش نیست. در نهایت آنان بدون همراهی والدین و یا در کلوپ‌های بازی به انجام این بازی‌ها مشغول می‌شوند. اما بازی‌های رایانه‌ای هم می‌توانند فوایدی داشته باشند. چنان‌چه تولیدکنندگان این بازی‌ها مسائل آموزشی و مؤلفه‌های رشد ذهنی کودکان و نوجوانان را در

در مقاله قبل به خطرات و آسیب‌هایی که نوجوانان را در شبکه‌های اجتماعی تهدید می‌کند، اشاره کردیم. در این مقاله قصد داریم به روش‌های مناسب برای جلوگیری از این آسیب‌ها اشاره کنیم. اساتید و صاحبنظران در قالب مدل‌های مختلف راهکارها و توصیه‌های جامعی ارائه داده‌اند. این راهکارهای در قالب توصیه‌ها و اقدامات اجرایی و رویکردهای برنامه‌ای و مستمر قابل بررسی هستند. این راهکارها را می‌توان در قالب شش بند مطرح نمود:‌

ضرورت استفاده از ابزارهای کنترل والدین
یکی از مباحث مهم در سواد رسانه‌ای، تنظیم رژیم مصرف رسانه است. این موضوع در رابطه با کودکان و نوجوانان از اهمیت بیشتری برخوردار است، چرا این گروه مستعد‌ترین گروه کاربران برای استفاده غیر مناسب یا اعتیاد به فضای مجازی هستند. علاوه بر این کودکان در برابر آسیب‌های محتوایی و انواع مخاطرات امنیتی فضای مجازی بسیار آسیب‌پذیر هستند.

مدتی است که کارشناسان خانواده این هشدار را داده‌اند که فضای مجازی جایگزین خانواده شده است. یعنی اعضای خانواده به جای جمع شدن دور هم و مشارکت در فعالیت‌های مختلف در محیط خانه، در فضای مجازی پرسه می‌زنند و روز به روز ارتباطات خانوادگی ضعیف‌تر می‌شود. این در حالی است که می‌بایست خانواده فضایی صمیمانه برای همدلی افراد و بیان نظرات و تعامل اعضای آن با یکدیگر باشد. چرا فضای مجازی به حضور در محیط خانواده ترجیح

اولین کاری که خیلی‌ها بعد از بیدار شدن از خواب انجام می‌دهند، سر زدن به گوشی است. آن‌ها لایک کردن مدام عکس‌ها و پیام‌هایی که مضمون و زیبایی‌شان چندان هم مهم نیست اما تعدادشان ممکن است به صدها عکس و متن برسد را وظیفه خود می‌دانند. به همین ترتیب آخرین کار روزانه‌شان بعد از مسواک زدن و رفتن به تخت‌خواب هم چک کردن گوشی است. آن‌ها می‌ترسند که مبادا از خبری و یا اتفاقی و یا حتی عکسی که هر لحظه احتمال دارد منتشر شود، جا

در رستوران نشسته بودیم و منتظر سرو غذا که چشمم به میز کناری افتاد، پسر بچه‌ای شش هفت ساله، در حالی که تبلتش در کنار دستش بود و به طور جالبی مات صحنه‌های هیجان‌انگیز آن، غذا می‌خورد...
پس از صرف غذا از رستوران خارج شدم، هنوز خیلی دور نشده بودم که دیدم که آن خانواده هم از رستوران خارج شدند و به سمت اتومبیل‌شان حرکت کردند، جالب این که در حین راه رفتن هم پسرک، چشم از تبلتش بر نمی‌داشت و مادرش دستش را گرفته بود تا زمین نخورد!

بسیاری از والدین درباره استفاده زیاد فرزندان‌شان از تلفن همراه و تبلت و هدر دادن زمان‌شان در فضای مجازی ابراز نگرانی کرده‌اند. آن‌ها می‌دانند این وضعیت نادرست و شاید حتی خطرناک باشد اما نمی‌دانند چه راه‌حلی برای رفع این مسئله به کار گیرند. گاهی گرفتن گوشی موجب گریه و ناآرامی کودک می‌شود و والدین برای آرام کردنش، گوشی همراه را به او بازمی‌گردانند. این رفتار شاید در همان لحظه بتواند کودک را ساکت کند اما باعث می‌شود که او برای رسیدن به خواسته‌های غیرمنطقی‌اش مدام از این ابزار استفاده کند. کودکانی با سنین بالاتر نیز با لج‌بازی و پرخاشگری والدین را مجبور می‌کنند تا در مقابل استفاده زیادشان از فضای مجازی سکوت کنند. پدر و مادرهای امروزی این سوال را می‌پرسند که چه باید کرد؟ و راه‌حل مناسب چیست؟ یکی از اولین توصیه‌های مشاوران خانواده درسا برای ایجاد مدیریت زمان در استفاده از تبلت و گوشی تلفن همراه توسط بچه‌ها، قانون‌گذاری در خانه است.

پیش از شکل‌گیری و گسترش فناوری و ابزارهای وابسته به آن، ارتباطات اجتماعی افراد را زمان و مکان محدود می‌کرد. تصور گفت‌وگو در همین لحظه با کسی در آن سوی کره‌ی زمین، تصوری غیر قابل باور بود. نوجوانان جز با افرادی که در مدرسه، محله و یا مکان‌های پیرامون‌شان ملاقات می‌کردند، دوست نمی‌شدند و دایره ارتباطات آنان محدود و کوچک بود. اما امروزه فضای مجازی بعد مسافت را از میان برداشته، بی‌مکانی این دنیای گسترده موجب شده تا

(نفر اول) سلام!
؟
الو!
جواب نمیدی؟ سلام کردم.
چقدر عکس پروفایلت باحاله! کجاست؟
(نفر دوم) سلام. آره. خودم عکسشو گرفتم.
(نفر اول) واقعا! عالیه! پس لازم شد چند تا عکس ازم بگیری? راستی اسم من سیاوشه. اسم تو چیه؟

شما از آن دسته والدینی هستید که فرزندتان را با گوشی یا تبلت تنها می‏گذارید تا به کارهایتان برسید یا فکر می‏کنید فرزندانتان را در فضای مجازی به درستی همراهی می‏کنید؟ این مقاله به شما کمک می‏کند ضرورت همراهی، موقعیت خودتان در این همراهی و راه‏های همراهی با فرزندانتان در فضای مجازی را بشناسید‏.

ممکن است توی مترو باشیم یا توی تاکسی و ترافیک شدید باشد، ممکن است در سفر باشیم و منظره برای تماشا کردن آن‌قدرها هم جذاب نباشد، ممکن است در اتاق انتظار مطب پزشک باشیم و حوصله‌مان از این همه انتظار سر رفته باشد. به خودمان بگوییم کاش می‌توانستم کتابی که مشغول خواندنش هستم را با خودم بیاورم. بعد یادمان می‌آید که آن کتاب ششصد صفحه‌ای را نمی‌شود به راحتی این‌طرف و آن‌‌طرف برد! درست است که بیکاریم و زمان‌مان دارد تلف می‌شود اما نمی‌شود یک کتاب قطور را با خودمان همه‌جا حمل کنیم! ولی فناوری در این شرایط به کمک‌مان آمده است. ما می‌توانیم یک کتاب ششصد صفحه‌ای را یک‌جا در تلفن همراه‌مان داشته باشیم و در هر موقعیتی به جای هدر رفتن زمان، مطالعه کنیم. برای آدم‌های اهل کتاب پیدا کردن زمان‌های کوتاه خواندن هم مغتنم است و هم لذت‌بخش!

شاید در سالهایی نه‏ چندان دور، استفاده کردن یا استفاده نکردن از ابزارهای دیجیتال و ورود یا عدم ورود به دنیای فناوری، یک انتخاب بود. اما امروزه، ابزارهای دیجیتال جزء لاینفک زندگی بشر است و در قالب‏های گوناگونی ایجاد وابستگی کرده و تأثیر به ‏سزایی در تغییر سبک زندگی داشته‏ است. در همین زمینه، تلفن‎های هوشمند به عنوان یکی از ابزارهای دیجیتال قدرتمند، پویا، در دسترس و دائم در حال تغییر بر روی فرهنگ و کیفیت زندگی و شخصیتی افراد، تأثیرات قابل تأملی دارد. این ابزار قدرتمند بخشی از زندگی همه‌ی ماست و حتی اگر بپذیریم که می‌توانیم سهم آن را در زندگی خود کم یا زیاد کنیم، حذف کردنش از زندگی چیزی نزدیک به محال است و به لحاظ منطقی نیز پاک کردن صورت مسئله راه درستی برای حل مشکل نیست. زیرا این ابزار همانند یک شمشیر دو لبه است. به این معنی که به میزان مضر بودن می‎تواند مفید بوده و عامل پیشرفت فردی و اجتماعی باشد و آنچه می‏تواند در این تقابل سهم تأثیر بیشتری داشته باشد، فرهنگ‏سازی و افزایش آگاهی است.

استفاده‌ی بی‌رویه از هرچیزی اعتیاد است و مصرف‌کننده معتاد نامیده می‌شود. این‌که روزمان را با فضای مجازی به شب گره بزنیم و سرمان همیشه به این فضا گرم باشد و دائماً در آن حضور داشته باشیم، یعنی باید نگران شویم و یک تست اعتیاد به فضای مجازی از خودمان بگیریم. البته ناگفته نماند که آدم‌هایی که بنا بر شرایط شغلی و زندگی‌شان با هدف انجام کار و یا تحقیق و پژوهش ساعات زیادی از اینترنت استفاده می‌کنند را نمی‌توان معتاد نامید. اعتیاد زمانی شکل می‌گیرد که فرد رابطه خود را با واقعیت از دست می‌دهد و در فضای خیالی خودش زندگی می‌کند و نمی‌تواند با زندگی روزمره ارتباط برقرار کند.

عده‌ای از والدین در استفاده فرزندانشان از فضای مجازی کاملاً سختگیرانه برخورد می‌کنند و با منع ورود آنان به فضای مجازی، بچه‌ها را از دنیای فناوری دور نگه می‌دارند. عده‌ی دیگری نیز با دادن گوشی شخصی به فرزندانشان اختیار تام می‌دهند. اما واقعیت این است که هر دو روش چندان موثر و نتیجه‌بخش نیست. اگر والدین با آگاهی از مزایا و مضرات فضای مجازی با فرزندانشان همراه شوند و اصل ایمن‌سازی را رعایت کنند، می‌توانند از فرزندانشان در فضای مجازی محافظت کنند. این ایمن‌سازی از طریق رعایت چند نکته مهم حاصل می‌شود که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم؛